نام فایل : آسیب شناسی و مقاومت پذیری اقتصاد ایران

فرمت : .ppt

تعداد صفحه/اسلاید : 24

حجم : 1762 کیلوبایت

طرح موضوع
تحريم اقتصادي اقدام برنامه ريزي شده يک يا چند دولت از طريق محدود کردن مناسبات اقتصادي براي اعمال فشار بر کشور هدف با مقاصد مختلف سياسي است.
افزايش قيمت كالاهاي وارداتي با تاكيد بر ماشين‌آلات و تجهيزات سرمايه‌اي، ناشي از افزايش ناگهاني نرخ ارز، طولاني‌تر شدن فرايند واردات به دليل مشكلات موجود براي براي نقل و انتقال ارز بين بانکي، تخصيص ارز مبادله‌اي و بالاخره كاهش سرمايه‌گذاري در توليدات صنعتي به دليل بروز شرايط نااطميناني و عدم امنيت براي سرمايه‌گذاران از مهمترين آثار تحريم‌هاي اقتصادي محسوب مي‌شوند.
مفهوم اقتصاد مقاومتی
در شرایطی که تحریم­ها در سال 1389 علیه ایران رو به گسترش بود، رهبر معظم انقلاب الگوی اقتصاد مقاومتی را ارائه کردند. اقتصاد مقاومتی اصطلاحی است که نخستین بار از سوی ایشان در دیدار با جمعی از کارآفرینان کشور مطرح شد و پس از آن در سخنرانی­های متعددی مورد تاکید ایشان قرار گرفت. ایشان اقتصاد مقاومتی را اینگونه تعریف کردند:" اقتصاد مقاومتی این است که ما یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند، هم آسیب­پذیری کاهش پیدا کند ."

اهداف تحریم اقتصادی
1-مهار رژیم سیاسی کشور: هدف از این گونه تحریم­ها، محروم ساختن کشور تحریم شونده از منافع اقتصادی و ممانعت از دست یافتن به فناوری و تجهیزات مورد نیاز می­باشد.
2-تغییر رفتار رژیم سیاسی کشور: در این نوع از تحریم­ها مجموعه­ای از سیاست­های تشویقی به منظور ایجاد تغییر رفتار در کشور مورد تحریم اعمال می­شود.
3-تغییر رژیم سیاسی کشور: این گونه از تحریم­ها، بیشترین خسارت را متوجه هیئت حاکمه و دولت می­­سازد و به طور همزمان از کانون مخالفان داخلی نیز حمایت می­شود. در اقتصاد متکی به دولت، هدف قرار دادن دارایی­های هیئت حاکمه دشوار می­باشد و موفقیت سیاست­های تحریمی در آن نیازمند تحریم همه جانبه می­باشد.
ادبیات موضوع
اقتصاد مقاومتی به معنای شناسایی حوزه­های اعمال فشار سایر کشورها بر اقتصاد و تلاش برای کنترل این فشارها می­باشد. اقتصاد مقاومتی در واقع اقتصادی را ترسیم می­­کند که توانایی مقابله با شوک­های وارده بر اقتصاد را دارد. چنین اقتصادی باید قابلیت انعطاف در شرایط مختلف و توانایی عبور از بحران را داشته باشد. اقتصاد مقاومتی را اقتصادی می­توان عنوان کرد که در آن علاوه بر تعامل پویا و سازنده با دنیای خارج، امنیت اقتصادی کشور حفظ شده و نوسانات محیط بین­المللی اقتصادی و تهدیدهای آن کمترین تاثیر سوء را در روند بلند مدت متغیرهای کلان اقتصادی را داشته باشد. به عبارت دیگر می­توان گفت اقتصاد مقاومتی به معنای کاهش وابستگی­ها و تاکید بر مزیت­های تولید داخل می­باشد. در این راستا سعی می­کنیم تا با مطالعه مکاتب مختلف و استراتژی­های توسعه از جمله جانشینی واردات و توسعه صادرات و مکتب وابستگی به بررسی و تحلیل نقاط ضعف و قوت آنها بپردازیم تا مسیر ما در جهت دستیابی به اصول اقتصاد مقاومتی روشن شود و بتوانیم با توجه به شرایط کشور از نقاط ضعف و قوت این مکاتب و راهبردها برای استخراج اصول اقتصاد مقاومتی بهره بریم.
مكتب نوسازي
به طور کلی دیدگاه نوسازی وضعیت توسعه نیافتگی را بر مبنای عوامل و موانع درونی تبیین می­کند و زمینه از بین بردن آن را جز با کمک­های خارجی میسر نمی­داند. از اینرو دیدگاه نوسازی روستو با انتقاداتی مواجه بود و نتوانست انتظارات در مورد رشد و توسعه اقتصادی کشورهای توسعه نیافته را برآورده کند
 راهبرد جایگزینی واردات
جانشینی واردات نوعی سیاست صنعتی شدن در قالب راهبرد " نظریه به درون " می باشد. نخستین بار این سیاست توسط رائول پربیش مورد دفاع قرار گرفت و به عنوان تز "کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای آمریکای لاتین" (اکلا) در دهه 1950 میلادی در آمد.
بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، راهبرد توسعه اکلا مبتنی بر حمایت­گرایی و توسعه صنایع جایگزینی واردات را در دهه 1950 به کار بستند و امید بسیاری برای رسیدن به رشد اقتصادی داشتند. با این وجود توسعه اقتصادی مختصر دهه 1950 به سرعت به یک رکود اقتصادی مبدل گشت و در اوایل دهه 1960 مسائلی همچون بیکاری، تورم، کاهش نرخ برابری پول­ها، کاهش بازرگانی و دیگر مشکلات اقتصادی دامن­گیر آمریکای لاتین گشت.

مکتب وابستگی
این نظریه برخلاف نظریه نوسازی که بیان می­کند راه پیشرفت تنها از طریق الگو قرار دادن کشورهای توسعه­یافته می‌باشد، معتقد است این روند سبب شکل­گیری اقتصاد وابسته در کشورهای توسعه­یافته گشته و الگوی سیستم اقتصادی مرکز پیرامون را ایجاد می‌­کند که کشورهای صنعتی در مرکز این اقتصاد قرار گرفته و کشورهای در حال توسعه در پیرامون آن جای می­گیرند.
استخراج اصول اقتصاد مقاومتی
راهبرد جایگزینی واردات و اقتصاد مقاومتی
اصول و سیاست های قابل استفاده از راهبرد جایگزینی واردات
توسعه صادرات و اقتصاد مقاومتی
اصول و سیاست های قابل استفاده از راهبرد توسعه صادرات
مکتب وابستگی و اقتصاد مقاومتی
اصول و سیاست های قابل استفاده از مکتب وابستگی
مطالعه در هر یک از زمینه­های نظام اقتصادی یک کشور و هرگونه تصمیم­­گیری درباره ایجاد تغییراتی در آن، در مرحله اول نیازمند فراهم بودن اطلاعاتی در مورد ساختار تولید و مصرف و در مرحله دوم نیازمند شناخت نوع رشته فعالیت­های تولید­کننده و نهادهای مصرف­کننده می­باشد. جدول داده-ستانده در این رابطه مجموعه­ای کامل از اطلاعات اقتصادی کلان یک کشور را به صورت تفصیلی ارائه می­­دهد. در این راستا جدول داده-ستانده پاسخگوی بسیاری از سوالات در رابطه با نظام اقتصادی کشور است.
در این پژوهش از جدول داده-ستانده برای بررسی درجه وابستگی صنایع ایران استفاده می­شود. با استفاده از جدول داده-ستانده می­توان به وابستگی مستقیم و غیر­مستقیم دست یافت. به منظور دستیابی به درجه وابستگی صنایع، آنچه برای ما اهمیت دارد استخراج و محاسبه ضرایب فنی می­باشد

بررسی وضعیت صنایع با توجه به جدول داده- ستانده
در این پژوهش از جدول داده-ستانده برای بررسی درجه وابستگی صنایع ایران استفاده می­شود. با استفاده از جدول داده-ستانده می­توان به وابستگی مستقیم و غیر­مستقیم دست یافت. به منظور دستیابی به درجه وابستگی صنایع، آنچه برای ما اهمیت دارد استخراج و محاسبه ضرایب فنی می­باشد.
با بهره­گیری از جدول داده-ستانده بهنگام سازی شده سال 1380 برای سال 1389 به محاسبه ماتریس ضرایب فنی و محاسبه ضرایب فزاینده تولید پرداختیم. با جمع سطری و ستونی ماتریس ضرایب فنی (ماتریس ضریب فزاینده مستقیم) پیوندهای پیشین و پسین را محاسبه کردیم. در ادامه پیوندهای پیشین و پسین نرمال شده را از تقسیم جمع سطری و ستونی ماتریس معکوس لئون تیف بر متوسط کل اقتصاد بدست آوردیم. این دو شاخص به ما نشان می­دهد که تاثیر کدام بخش­ها بر رشد اقتصادی بیشتر از سایر بخش­هاست بدین ترتیب که در هر بخشی که این دو شاخص بیشتر از یک باشد می­توان آن را جز بخش­های کلیدی اقتصاد در نظر گرفت.
از طرفی با جمع ستونی معکوس ماتریس لئون­تیف، ضریب فزاینده تولید بخش­های مختلف اقتصادی بدست می­آید. ضریب فزاینده تولید در الگوی داده-ستانده متعارف، اثرات مستقیم و غیر مستتقیم تغییر در تقاضای نهایی را بر روی تولید کل در اقتصاد نشان می­دهد.

....